Skip links

Gelişimsel Kalça Displazisi

Yenidoğan bebeklerde en sık görülen kas-iskelet sisteminin ortopedik engelenebilir, yürüme bozukluğu problemlerinden biridir. Genellikle erken çocuklukta rutin taramada fark edilir. Yenidoğan döneminde fizik muayene çok önemlidir.

Kalçayı oluşturan kemik ve eklemlerin anne karnındayken oluşumları sırasında normal olmalarına karşın, çeşitli nedenlerle sonradan yapısal bozulmanın izlendiği bir hastalıktır. Çocuk büyürken çeşitli etkenlere bağlı olarak kendiliğinden düzelebilmekte ya da kötüleşebilmektedir.

Kalçanın düzgün gelişememesi, kalça eklemini oluşturan femur başı (bacak kemiğinin ekleme katılan uç kısmı)ile kalça kemiğinin eklem alanı (asetabulum) arasındaki ilişkinin bozulmuş olmasına bağlıdır. Doğumda tümü kıkırdak olan asetabulum ilk 3 ayda hızla kemikleşirken eklemde yerleşik olan femur başının baskısıyla şekillenir.

Doğum sonrası ilk muayenede aileye GKD’nin olası nedenleri ve tanısı hakkında bilgi verilmelidir.

Risk faktörleri;

  1. Pozitif aile öyküsü
  2. Doğum öncesi makat duruş, makat doğum hikayesi
  3. Çoğul gebelik
  4. Oligohidramniyoz öyküsü
  5. Tortikolis, ayağın şekil bozuklukları gibi eşlik eden deformiteler
  6. Kundak uygulaması
  7. İlk doğan kız çocuklar
  8. Bebek kalçalarının ekstansiyon ve adduksiyona zorlandığı her durum (bebek kalçalarının fizyolojik pozisyonu fleksiyon ve abduksiyondur)

Kalça muayenesinde;

  1. Uyluk ya da kasık katlantılarında asimetri
  2. Kalça abdüksiyonunda kısıtlılık (diz kalça fleksiyondayken 70 dereceden az açılma ya da iki kalça arasında fark olması)
  3. Kalçalar ve dizler bükükken diz seviyelerinin farklı olması (Galeazzi belirtisi)
  4. Ortolani bulgusu (kalçalarının yerine koyulabilirliği)
  5. Barlow bulgusu (kalçaların çıkarılabilirliği)
  6. İki taraflı çıkıklarda abduksiyon kısıtlılığı, pili asimetrisi ya da Galeazzi belirtisi yanıltıcı olabilir.

Evrensel taramada tüm yenidoğanlar en geç 4-6 haftasında ultrasonografik olarak taranırlar. Seçici taramada ise risk faktörü taşıyan ve /veya en az bir muayene bulgusu olan bebekler ultrasonografik olarak taranır.

Muayene ve/veya Tıp IIa dahil olmak üzere USG bulgusu olan bebekler ortopediye yönlendirilmelidir.

Tıp Tanımlama Alfa açısı Beta açısı
I Gelişimini tamamlamış (normal) >60 <55
IIa Fizyolojik gecikme (yaş< 3ay) 50-59 55-77
IIb Patolojik gecikme (yaş> 3ay) 50-59 55-77
IIc Riskli ya da kritik kalça 43-49 <77
D Çıkık noktasındaki kalça 43-49 >77
III Çıkık kalça <43 >77
IV Yüksek çıkık kalça <43 >77

Tablo 1: ultrason bulgularına göre kalça gelişim kusurları sınıflandırma

Türkiye’de yaklaşık olarak 100 bebekten 5 ile 15’inde GKD olduğu öngörülmektedir. Kız çocuklarında yaklaşık olarak 4 ile 8 kat fazla görülür.

Klinik ve /veya ultrasonografik olarak GKD tespit edildiği ancak bunların %90’ının 6.hafta civarında kendiliğinden düzeldiği bildirilmektedir. Son çalışmalar GKD’li çocuklarda yürümede gecikme olmadığını göstermiştir. Yürüyen çocuklarda tek taraflı çıkıkta, etkilenen taraf kısadır ve parmak ucunda yürüme mevcuttur. Aynı zamanda çıkık taraf üzerinde ayakta durunca kalça karşı tarafa doğru devrilir. İki taraflı çıkıkta ördek varı yürüyüş gözlenir.

Tedavide amaç en kısa sürede kalça eklemini anatomik olarak yerine oturtmak, bunu sürdürerek asetabulum ve proksimal femurun normal gelişimini sağlamak, oluşabilecek kalıcı hasara engel olmaktır. Tanı ne kadar geç konulursa yapılacak girişimler zorlaşır ve komplikasyon riski artarak başarı şansı azalır.

İlk 6 ay kalçayı fizyolojik pozisyonunda tutan dinamik veya statik ortezler kullanılır.  Dinamik olarak Pavlik yöntem tercih edilir. 6 aydan sonra bu yöntemlerin tedavi şansı düşüktür ve bu dönemden sonra operasyon uygulanır.