Ülkemizde ücretsiz olarak uygulanan rutin aşı programında 13 aşı bulunmaktadır.
1-Boğmaca
Boretella pertussis bakterisinin neden olduğu, sıklıkla bebek ve çocukları etkileyen, öksürük nöbetleriyle karakterize çok bulaşıcı bir hastalıktır. Aşı %98 oranında koruma sağlar.
Rutin aşı programında 2.ay, 4.ay, 6.ay, 18. ve 48.aylarda uygulanmaktadır.
Son dönemde 3 ay altındaki bebeklerde boğmaca vakalarının artması nedeniyle bulaşı önlemek amacıyla erişkinlere aşı yapılması (Koza stratejisi) önerilmektedir.
2-Difteri
Corynebacterium diphteriae bakterisinin neden olduğu, kuşpalazı olarak bilinen solunum yolu ve derinin tutulduğu bir hastalıktır.
Tüm yaş gruplarını etkileyen hastalık, aşı bulunmadan önce özellikle 15 yaş altında ölümlere neden olmaktaydı.
%97 koruma sağlayan aşı 2., 4., 6., 18., 48. ayda ve 13 yaşta olmak üzere toplam 6 doz olarak uygulanmaktadır.
3-Tetanoz
Toprakta bulunan Clostridium tetani ‘nin neden olduğu sinir sistemini tutan ve kas spazmlarının izlendiği bir hastalıktır. Bakterinin ürettiği toksine bağlı olarak meydana gelir. Aşı %100 koruma sağlar. Tüm yaş gruplarını etkileyebilir. Tetanoz aşısı 2.,4.,6.,18., 48. aylarda ve 13.yaşta uygulanmaktadır. Her 10 yılda bir veya riskli durumlarda tekrar uygulanır.
4-Çocuk felci
Çocuklarda merkezi sinir sistemini etkileyerek felce ve ölüme neden olabilen poliovirüsün neden olduğu bir hastalıktır. Aşı %99-100 koruma sağlar. Ağızdan uygulanan canlı aşı 6. ve 18.aylarda, inaktif aşı ise 2.,4.,6.,18. ve 48.ayda uygulanmaktadır.
5-Kızamık
Rubeola virüsünün neden olduğu çok bulaşıcı bir hastalıktır. Ateş, halsizlik, öksürük, burun akıntısı, gözlerde kızarıklık gibi şikayetlerle başlayıp sonrasında döküntüyle devam eden kulak enfeksiyonu, ishal, zatürre, beyin hasarı ve hatta ölüme neden olabilen bir hastalıktır. Aşı 2.dozdan sonra %97 koruma sağlar. Hastalık daha önce enfeksiyon geçirmemiş veya aşılanmamış herkesi etkileyebilir. 12.ayda ve 48.ayda uygulanan aşı için Sağlık Bakanlığı 9.ayda ek doz önermektedir.
6-Suçiçeği
Varisella Zoster virüsüne bağlı olarak gelişen, kaşıntı ve tüm vücuda yayılabilen içi sıvı dolu kabarcıkların görüldüğü çok bulaşıcı bir hastalıktır. Aşı %98 koruma sağlar. Her yaştaki hastayı etkilemekle birlikte bağışıklık sistemi zayıf olanlar hastalığı daha ağır geçirmektedir. Aşısı 12.ayda tek doz olarak uygulanmaktadır. Bağışıklığı olmayan erişkinlere 4-8 hafta arayla 2 doz önerilmektedir.
7-Kabakulak
Virüse bağlı gelişen tükrük bezinin etkilendiği bulaşıcı bir hastalıktır. Ateş, baş ağrısı, yorgunluk, kas ağrısı ile başlayıp çene kemiğinin tek ve çift tarafında yer alan parotis bezlerinde şişliğe neden olur. Aşı 2.dozdan sonra %88 koruma sağlar. Aşı 12.ayda ve 48.ayda uygulanmaktadır.
8-Kızamıkçık
Rubella virüsünün neden olduğu, hafif ateş, boğaz ağrısı ve döküntüyle seyreden bir hatalıktır. Gebelikte enfeksiyonun geçirilmesi bebeklerde ciddi doğum kusurlarına neden olabilmesi nedeniyle doğurganlık çağındaki kadınların bu enfeksiyona karşı bağışık olmaları gerekmektedir. Aşı %95 üzerinde koruma sağlarken 12.ayda ve 48.ayda olmak üzere toplam 2 doz uygulanmaktadır.
9-Hepatit B
Hepatit B virüsünün neden olduğu bulaşıcı bir karaciğer hastalığı olup, kronikleştiğinde karaciğer sirozu, karaciğer kanseri ve karaciğer yetmezliğine ve hatta ölüme neden olabilmektedir. Aşının doğumda, 1.ay ve 6.ayda 3 dozu tamamlandığında %90 koruma sağlar.
10-Hepatit A
Virüse bağlı olarak gelişen karaciğer hastalığı olup bulaşıcı sarılık olarak bilinmektedir. Özellikle 6 yaş öncesinde sessiz olarak seyredebildiği gibi ileri yaşlarda ağır seyretme ve ölümcül olma ihtimali artmaktadır. Aşı 2.dozdan sonra %100 koruma sağlayıp 18. Ve 24.aylarda toplam 2 doz olarak uygulanmaktadır. Temas sonrası 15 gün içinde yapılan aşı hastalık gelişimini engellemektedir.
11-Pnömokokal hastalıklar
Streptococcus pneumoniae bakterisinin neden olduğu hastalıklar olup bazıları yaşamı tehdit eder. Akciğer, kan, beyin ve orta kulakta enfeksiyona yol açarak zatürre, menenjit, sepsis ve otite neden olur. Sıklıkla 65 yaş ve üzeri, 2 yaş altındaki çocuklar ve riskli hastalığı olan veya astım, sigara içen ve bağışıklığı zayıflamış olan kişileri etkiler. 2 yaşın altında konjuge aşı, erişkinlerde genellikle polisakkarit ve konjuge aşı birlikte uygulanmaktadır. Ağır hastalıklara karşı konjuge aşı %97, polisakkarit aşı %60-70 koruma sağlar. Aşı 2.4. ve 12. Ayda olmak üzere toplam 3 doz olarak uygulanmaktadır.
12-Tüberküloz
Mycobacterium tuberculozis bakterisinin neden olduğu, verem olarak ta bilinen, esas olarak akciğeri etkilemekle birlikte, beyin, böbrekler ve omurga da tutulum yapabilen, bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. Aşı %80 koruma sağlar. Aşı 2.ayda tek doz olarak önerilmektedir.
13-H.influenzae tip B
Küçük çocuklarda zatürre ve neden olabilen bakteriyel bir hastalıktır. Antibiyotiklere karşı artan direnç nedeniyle önemli bir halk sağlığı problemi olup hastalık sıklığını azaltabilen tek yöntem aşıdır. 2.,4.6. ve 18. Aylarda toplam 4 doz olarak uygulanmaktadır.
